تراریخته چیست؟
تراریخته Transgenic با نام محصولات تراژن با علامت اختصاری GMO ،GM ،GE که طی سال های اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته است، فن آوری مهندسی ژنتیک، به گونه ای که در واقع ساختار ژنتیکی دست کاری می شود تا از طریق تزریق ژن خصوصیت مورد نظر در محصول ایجاد و یا حذف می شود که این حالت در طبیعت نمی تواند ایجاد شود. در جهان تولید محصولات تراریخته بیش از 20 سال است که به کار گرفته شده است.
در گیاهان هدف از انجام این فرایند افزایش مقاومت گیاه در برابر آفات، بیماری ها، حشرات مقاوم، مقاومت در برابر سموم، مقاومت در برابر شرایط نامناسب محیطی نظیر خشکسالی ها، سرما، سیل، افزایش زمان و تازه ماندن مواد غذایی می باشد.
این روش در جهت مشکل کمبود غذا در جهان می باشد و انقلاب عظیمی در تولید محصولات کشاورزی است.
بر اساس آمارهای جهانی کشور آمریکا بزرگترین تولید کننده محصولات و کشورهای اروپایی بزرگترین مصرف کننده محصولات تراریخته می باشند. کشورهای آمریکا، برزیل، آرژانتین، هند و کانادا به ترتیب بزرگترین مصرف کنندگان محصولات تراریخته جهان می باشند. در حال حاضر 190 کشور جهان مصرف کنندگان این گونه محصولات هستند.
بیشتر محصولات ترایخته جهان ذرت سویا و پنبه می باشد که پایه ترکیباتی مانند روغن، شیرین کننده و سایر مواد کاربردی در بسیاری از محصولات عرضه شده می باشند نمونه دیگر محصولات یونجه، کانولا، کدو،گندم، میوه و ... می باشد.
راه های تشخیص محصولات تراریخته
در محصولات کشاورزی ارگانیک تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت از هیچ گونه فرایند شیمیایی استفاده نمی کنند، محصولات طبیعی است و هیچ نوع آسیب نه به انسان و نه به محیط زیست وارد نمی کند البته در صورت نبود آلودگی شیمیایی هنگام تولید در صورتی که محصولات تراریخته مراحل طبیعی محصولات ارگانیک را طی نمی کند و دستکاری ژنتیکی اتفاق می افتد.
محصولات تراریخته باید دارای برچسب مشخص باشد تا خریدار با آگاهی از نوع محصول مواد مصرفی خود را انتخاب کند چون از لحاظ طعم، مزه و ظاهر نمی توان به این موضوع پی برد.
فقط از طریق آزمایشگاهی، این مورد میسر است و برای مردم عام تنها از طریق برچسب روی محصول تشخیص اتفاق می افتد.
مضرات محصولات تراریخته
بسیاری از طرفداران محصولات تراریخته معتقد هستند که با توجه به افزایش جمعیت جهان این راهکار کمک شایانی به کمبود مواد غذایی در جهان خواهد کرد و همچنین در جهت ارتقاء تازه ماندن مواد غذایی و بسیاری موارد دیگر که ذکر شد ولی به تفکر و اعتقاد برخی دیگر خطرات برای محیط زیست و انسان، بیشتر از فواید این نوع محصولات است با توجه به این موضوع نگرانی های زیاد نسبت به محصولات GMO شامل:
- واکنش آلرژیک بدن و جلوگیری از آن یکی از چالش های مهم است چون یکی از موارد محدود کننده زندگی و یا حتی کشنده می باشد. البته در طی سال های اخیر استاندارد های آلرژی زایی محصولات تراریخته در جهت امنیت غذایی تدوین شده است.
- ورود ژن های انتقالی به غذا، سلول های انسان و اثرات منفی آن
- راه پیدا کردن ژن های محصول GMO به محصولات سنتی کشاورزی
علی رقم موارد موجود، استفاده از این محصولات یکی از راهکارهای در حال توسعه است به طوری که سطح زیر کشت این محصولات رو به افزایش است با این حال نگرانی های زیست محیطی را نیز به همراه دارد که حتما توجه به استاندارد ها و ارزیابی های دقیق و سختگیرانه این محصول را می طلبد.