مقالات

پسته و خواص آن

پسته و خواص آن

همه چیز در مورد پسته و خواص آن

پسته درخت کوچکی است که از دیرباز در نقاط مختلف ایران کشت می شده است. این میوه گران و لذیذ به دلیل مرغوبیت بالایی که دارد بیشتر به کشورهای همسایه و اروپایی صادر می شود که علاوه بر مصرف خام، از آن استفاده های مختلفی دیگری نیز می کنند. زیستگاه ابتدایی این درخت، خاورمیانه و آسیای میانه است و در کشورهایی مانند ایران، سوریه، ترکمنستان و غرب افغانستان رشد می‌کند.

پسته از درختان پرخاصیت به شمار می رود که میوه آن از جمله تنقلات پر طرفدار آجیل می باشد و خواص بسیاری دارد. پسته واژه‌ای فارسی است که از طریق زبان لاتین وارد زبان‌های اروپایی شده‌است.

تاریخچه ی پسته در ایران و جهان

پسته در ایران سابقه تاریخی دارد و به نظر می رسد که  از چهارهزار سال پیش در ایران اهلی و کشت می شده است و پس از آن به سایر نقاط جهان مخصوصا کشورهای اطراف مدیترانه منتقل شده است. ایرانیان از دورترین ایام تاریخ خواص خون ساز و حیاط بخش و هوش افزای محصول پسته را دریافته بودند.  

مسعودی جهانگرد و مورخ مسلمان، پسته را توشه ی حضرت آدم از بهشت می داند و نوشته است:"چون آدم از بهشت برون شد مشتی گندم و سی شاخه از درختان بهشت به همراه داشت که از آن جمله ده میوه پوست دار بود."در تورات هم از پسته نام برده شده و می گوید که:" که یعقوب (ع) هنگام اعزام فرزندانش به دربار حاکم مصر (یوسف ع) توصیه می کند که از محصولات سرزمین خود یعنی فلسطین به عنوان ارمغان برایش ببرند.

که در زمره این هدایا از جمله عسل، کتیرا و پسته اشاره شده است."جنگل های وحشی و خود روی پسته ایران در منطقه شمال شرقی ایران، ناحیه سرخس و مناطق جنوبی آن تا زود آباد تربت جام، پیشینه باستانی دارد. در بین نظراتی که در مورد منشا درختان پسته مطرح گردیده، علاوه بر ایران، از افغانستان و ترکیه هم یاد شده است. از قدیمی ترین نقاط پسته خیز ایران می توان به مناطق سرخس، گرگان، قوم و ردوس اشاره کرد.

همچنین طبق مدارک موجود از ۱۵۰۰ سال پیش در قزوین، سمنان، جیرفت و دامغان نیز این محصول کشت می شده است، در حالی که قدمت مناطق رفسنجان، کرمان، سیرجان، یزد، اصفهان و زرند بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ سال بوده و سابقه شهر بابک، زاهدان، سراوان، درگز، ورامین، آباده و داراب در کشت پسته کمتر از  ۱۰۰ سال بوده است. در حال حاضر استان کرمان و منطقه رفسنجان به عنوان مهمترین منطقه کشت پسته در ایران و جهان محسوب می شود. پسته در اوايل شروع تاريخ ميلادي به اروپا وارد شد و از سال 1890 وارد آمریکا شد.

پسته و خواص آن

در حال حاضر آمریکا با تولید ۴۱۹۰ کیلوگرم به‌ازای هر هکتار بالاترین میانگین برداشت پسته در جهان را دارد. بعد از آمریکا، کشورهای ترکیه با ۳۴۲۴ و چین با تولید به ۳۲۸۳ کیلوگرم در هر هکتار مقام‌های دوم و سوم را در متوسط برداشت پسته از هر هکتار را دارند. متوسط برداشت پسته در ایران متوسط بداشت پسته در هر هکتار، ۶۶۸ کیلوگرم می باشد که از عوامل موثر بر کاهش باردهی می توان کم‌آبی، سموم بی‌کیفیت، قیمت بالای نهاده‌ها و دانش کم کشاورزان برای کوددهی گیاه را نام برد.

انواع پسته

به طور سنتی در ایران حدود 90 گونه پسته شناخته شده است ولی مهمترین و شناخته شده ترین انواع پسته به شرح زیر است:

  • پسته اکبری: یکی از معروف ترین گونه های پسته در ایران که باردهی بالا و میوه ی درشت تخم مرغی شکل دارد. از جمله پسته های خندان به شمار می رود که مصرف خوراکی دارد و در بیشتر مناطق رشد می کند.
پسته و خواص آن

پسته خنجری: پسته خنجری دامغان همان‌طور که از اسمش پیداست مانند یک خنجر دارای قوسی کشیده در یک طرف آن است. این پسته از لحاظ ظاهری همانند پسته بادامی و پسته احمدآقایی است.

پسته و خواص آن
  • پسته کله قوچی: پسته کله قوچی یکی دیگر انواع پسته در ایران است که مغز آن ظاهری فندقی شکل دارد و باردهی بالایی دارد. برگ های 5 برگچه ای دارد و از انواع زود گل ده به شمار می رود.
    به همین دلیل این نوع پسته را خطر سرمای بهاره تهدید می کند بنابراین برای کاشت در مناطقی که فصل بهار خنک و سردی دارند مناسب نیست. نسبت به کمبود در مواد غذایی و آلی حساس است و از بین می رود.
پسته و خواص آن
  • پسته احمدآقایی: پسته احمد آقایی نوع جدیدی از پسته کله قوچی است که بسیار پر طرفدار است. دارای مغزه کشیده ای است و بسیار خوش مزه می باشد و در سایز درشت رشد می کند.
پسته و خواص آن

پسته فندقی (اوحدی): یکی از متداول‌ترین انواع تجاری پسته ایران می‌باشد این نوع پسته، بسیار معروف و سازگار برای اکثر مناطق پسته‌کاری که در طول ۵۰ سال گذشته گسترش فراوانی پیدا کرده‌است. در حدود ۷۰–۶۰ درصد پسته‌کاری‌های رفسنجان را به خود اختصاص داده‌است. این نوع پسته دارای میوه‌های  فندقی شکل و کروی می‌باشد. بیشترین حجم صادرات پسته، متعلق یه این نوع می باشد

پسته و خواص آن

خواص پسته

• در طب سنتی: درمان کم خونی، باز کردن مجاری کبد، افزایش هوش، آرامش بخش، تسکین قلب، تسکین سرفه، درمان اسهال
• بارداری و شیردهی: به دلیل پروتئین بسیار بالای پسته برای رشد عضلات و بافت بدن جنین مفید است. حتی در دوره‌ی شیردهی نیز اگر مشکلی پیش نیاید، مصرف این آجیل بسیار توصیه می‌شود.
• کمک به سلامت قلب
• لاغری و تناسب اندام
• مفید برای دستگاه گوارش: کمک به هضم غذا و بهبود زخم معده و کاهش دردهای معده
• درمان اختلالات و بهبود عملکرد جنسی
• درمان دیابت
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• کمک به سلامت چشم
• تحریک رشد مو و تقویت مو
• حفظ سلامت پوست

کاربردهای پسته

علاوه بر فواید و خواص پسته، و استفاده پسته در آجیل، کاربردهای دیگری نیز دارد. پسته از شیرینی‌پزی و کیک‌پزی گرفته، تا در تولید لوازم بهداشتی و روغن‌گیری و استفاده از عصاره آن برای تقویت پوست و مو نیز کارایی دارد. حتی از این مغز، در تولید کالباس و تهیه سس پاستا نیز استفاده می‌شود

ارزش غذایی پسته

پسته حاوی مواد مغذی مانند:

  • کربوهیدرات ها، پروتئین، اسیدهای آمینه، چربی و فیبرهای رژیمی می باشد.
  • غنی از مواد معدنی، پتاسیم، آهن، کلسیم، روی، مس و سدیم است.
  • این آجیل، دارای ویتامین های ضروری، مثل: ویتامین ث، ب6، آ، کا، تیامین، فولات، کولین، اسید و بتایین است .

در هر 100 گرم پسته منابع زیر موجود است:

چربی ها

کلسیم

فسفر

آهن

نشاسته

آب

پروتِیئن

پتاسیم

ویتامین آ

ویتامین ب1و ب3

  54گرم

130 میلی گرم

500 میلی گرم

7/5 میلی گرم

15 گرم

5/2 گرم

20گرم

950 میلی گرم

230 واحد

2/2 میلی گرم

روش نگه داری پسته

یکی از روش های معمول نگه داری پسته خشک کردن آن است. حداکثر تا 24 ساعت بعد از چیده شدن پسته، باید پوست تازه ی آن جدا شود سپس آن ها را در  فضای باز و ترجیحاً در مقابل نور مستقیم آفتاب قرار دهید تا کاملاً خندان شوند. پسته ها را در جای خشک و خنگ نگه داری کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *